گلیسیرین

گلیسیرین چیست و از کجا تهیه کنیم؟ گلیسرول ترکیبی دارای یک الکل سه عاملی است که به دلیل داشتن پیوند هیدروژنی، در آب و اتانول حل می‌شود. این ماده شفاف، چسبناک، بی‌بو و کم محلول در اکثر حلال‌ها است. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های گلیسیرین از دست دادن آب در دمای بالا و تبدیل شدن به آلدئید است.

گلیسیرین به دلیل داشتن خواصی مثل: مرطوب‌کنندگی، ضدمیکروبی، ضدویروسی، در صنایع داروسازی  و همچنین در داروهایی که برای درمان زخم یا سوختگی هستند استفاده می‌شود. در صنایع غذایی نیز به عنوان شیرین‌کننده و نگهدارنده کاربرد دارد. برای خرید گلیسیرین می‌توانید با شماره تلفن ۹۱۰۰۸۸۶۶ – ۰۲۱ تماس بگیرید.

گلیسیرین چیست ؟

گلیسیرین یا گلیسرول مایعی بی‌بو و شفاف است که در بیشتر چربی‌های گیاهی و حیوانی (از جمله چربی‌هایی که در پوست هستند) وجود دارد. گلیسیرین تجاری یا مشتقات آن از محصولات طبیعی مانند روغن‌های گیاهی یا مواد شیمیایی مثل پروپیلن الکل  ساخته می‌شود. مشتقات گلیسیرین ترکیباتی هستند که ماده اصلی آن‌ها گلیسیرین است. معروف‌ترین مشتقات این ماده عبارتند از:

گلیسیریدها: ترکیباتی هستند که از گلیسرول و اسیدهای چرب تشکیل شده‌اند. دو نوع اصلی گلیسیریدها شامل تک‌گلیسیریدها (یک مولکول گلیسرول + یک اسید چرب) و دی‌گلیسیریدها (دو مولکول گلیسرول + دو اسید چرب) می‌شوند. این ترکیبات به عنوان امولسیفایرها در غذاها و محصولات آرایشی کاربرد دارند.

گلیسرول: این ماده یکی از شیرین‌کننده‌های کم کالری در صنایع غذایی است. مهم‌ترین ویژگی‌های گلیسرول عبارتند از: جلوگیری از افزایش قند خون، مقاومت در برابر تجزیه و تحلیل میکروبی، سازگاری با سیستم گوارش انسان و … . با توجه به موارد گفته شده از گلیسرول‌ها در صنایع بهداشتی، داروسازی و غذایی استفاده گسترده‌ای می‌شود.

گلیسیرین انواع مختلفی دارد که براساس منشا آن دسته‌بندی می‌شوند:
گلیسیرین حیوانی: از ترکیب چربی حیوانات با سدیم هیدروکسید در نتیجه واکنش صابونی‌شدن این ماده عنوان محصول جانبی به‌وجود می‌آید.
گلیسیرین گیاهی: با گرفتن روغن دانه‌های زیتون یا هسته خرما و واکنش آن با هیدروکسید سدیم گلیسیرین بی‌بو و شیرین به دست می‌آید.
گلیسیرین سنتز شده: در این روش با انجام واکنش‌های شیمیایی مثل کلراسیون پروپیلن، در آزمایشگاه، گلیسیرین تولید می‌کنند

گلیسیرین در محصولات آرایشی

گلیسیرین به دلیل داشتن ویژگی‌های مختلفی مثل: پایداری بالا، خاصیت مرطوب‌کنندگی و نرم‌کنندگی یکی از پرکاربردترین مواد در صنعت لوازم آرایشی و بهداشتی است. از این ماده در کنار مواد دیگری مثل زانتان گام برای مصارف مختلفی مثل موارد زیر استفاده می‌شود:

خاصیت مرطوب‌کنندگی گلیسیرین و مشتقات آن باعث شده از این ماده برای ساخت محصولات پوستی مانند لوسیون‌ها، کرم‌ها و بعضی از شوینده‌ها استفاده کنند. این خاصیت گلیسیرین به حفظ رطوبت پوست و جلوگیری از خشکی یا ترک‌خوردگی آن کمک زیادی می‌کند.

گلیسیرین عاملی برای نرم‌کنندگی پوست است به همین دلیل از آن برای ساخت محصولات آرایشی مثل رژلب، کرم‌های لایه‌بردار و … استفاده می‌‌شود. این ویژگی باعث می‌شود تا محصولات در تماس با پوست حالت لطیف‌تری داشته باشند و اصطلاحا دچار ماسیدگی نشوند.

از گلیسیرین به عنوان حلال مواد آرایشی و بهداشتی هم استفاده می‌شود. این ماده کمک می‌کند تا مواد اولیه به صورت یکدست با هم مخلوط شده و ترکیبات پایداری را به وجود بیاورند. به عنوان مثال هر کرم مرطوب‌کننده‌ای که با استفاده از گلیسیرین ساخته می‌شود خواص مرطوب‌کنندگی بیشتری دارد.

گلیسیرین در صنایع غذایی

گلیسیرین خوراکی نوعی الکل قندی است که با نام گلیسرول هم شناخته می‌شود؛ که مایعی شفاف، شیرین، بی‌بو و رقیق است. از گلیسیرین خوراکی به عنوان طعم‌دهنده، نگهدارنده و حلال در صنایع غذایی استفاده می‌شود. مهم‌ترین کاربردهای این ماده در صنایع خوراکی عبارتند از:

به دلیل اینکه میزان کالری گلیسیرین از شکر کمتر و از الکل‌های قندی بیشتر است از آن در تولید خوراکی‌های شیرین مثل: آب‌نبات، آدامس، کیک، کلوچه و  شیرینی استفاده می‌کنند. لازم به ذکر است که گلیسیرین به عنوان یکی از طعم‌دهنده‌های مهم در صنایع غذایی شناخته می‌شود.

گلیسیرین به عنوان یکی از عوامل نگهدارنده رطوبت در صنایع مختلف شناخته می‌شود. در صنایع غذایی هم از این ماده برای حفظ رطوبت محصولاتی مثل ترشیجات استفاده می‌کنند. حفظ رطوبت مواد امکان نگهداری آن‌ها را در مدت طولانی فراهم می‌کند.

در تولید محصولات غذایی سرد مثل بستنی مشکلاتی از قبیل یخ‌زدگی و ایجاد کریستال به وجود می‌آید. گلیسیرین و مشتقات آن از جمله موادی هستند که مانع از بروز چنین مشکلاتی می‌شوند. علاوه بر این از این ماده در تولید عصاره محصولاتی مثل: چای، قهوه، زنجبیل و بعضی سبزیجات استفاده می‌شود.

کاربرد گلیسیرین در صنعت

استفاده از گلیسیرین در صنایع مختلف مانند: ساخت قطعات، ماشین‌‍آلات و مواد اولیه شیمیایی نیز کاربرد دارد. به عنوان مثال از گلیسیرین برای تولید اتانول، چسب، ضدیخ، آکرولین، پروپیلن گلیکول، نیتروگلیسیرین، رزین اپوکسی و … استفاده می‌شود. بعضی از موارد مصرف گلیسیرین در صنعت عبارتند از:

در خودروهای برقی برای تولید دیزل ژنراتور تامین کننده برق

ساخت پوشش‌های محافظتی مثل رنگ خودرو و نمای ساختمان

به عنوان امولسیفایر در ساخت قرص‌ها و شربت‌ها

برای تولید مواد منفجره به منظور کشف معادن و مواد باارزش زیرزمینی

به عنوان یک جایگزین بدون الکل برای اتانول

عامل پلاستی‌سایزر و روان‌کننده در صنعت کاغذ‌ سازی

به منظور نرم‌کنندگی پارچه و نخ در صنعت نساجی

به منظور بالا بردن ویسکوزیته مایعات در محصولات مختلف

موارد استفاده از گلیسیرین در داروسازی

استفاده از گلیسیرین در صنایع داروسازی به دلیل ویژگی‌های مرطوب کنندگی، افزایش جذب و بهبود کارایی مواد کاربرد زیادی دارد.  این ماده همانند اسید فرمیک نقش مهمی در تولید داروها و محصولات مرتبط با بهداشت و درمان دارد. از جمله موارد مصرف گلیسیرین در صنعت داروسازی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ترکیب مواد اولیه در داروها: گلیسیرین به عنوان حلال در ترکیب داروها به خصوص داروهای مایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. این کار باعث می‌شود تا همه مواد تشکیل‌دهنده دارو به خوبی با یکدیگر ترکیب‌ شده و میزان اثرگذاری آن را بیشتر کنند.

ایجاد خاصیت نرم‌کنندگی: حالت مرطوب‌کنندگی و نرم‌کنندگی که این ماده ایجاد می‌کند باعث شده تا از آن در تولید پمادها و کرم‌ها استفاده گسترده‌ای شود. علاوه‌ بر موارد گفته شده استفاده از مشتقات گلیسیرین باعث بهبود قدرت جذب این نوع داروها هم می‌شود.

خواص گلیسیرین برای پوست

از جمله‌ مهم‌ترین دلایلی که باعث می‌شود افراد همچنان از گلیسیرین به عنوان یک محصول پوستی استفاده کنند عبارتند از:

پیشگیری از چین و چروک: این ماده به دلیل خاصیت نرم‌کنندگی و مرطوب‌کنندگی که دارد، می‌تواند از خشکی پوست و در نتیجه از ایجاد چین‌ و چروک بر روی آن جلوگیری کند.

افزایش مقاومت پوست: این ترکیب  مقاومت پوست را در برابر مواد حساسیت‌زا افزایش می‌دهد. تحقیقات نشان‌ داده که این ماده مانع از بروز علائمی مثل التهاب یا ورم ناشی از تماس پوست با مواد آلوده می‌شود.

کمک به انعطاف‌پذیری پوست: با بالا رفتن سن، الاستیسیته یا خاصیت کشسانی پوست کاهش پیدا می‌کند. استفاده از گلیسیرین یکی از عواملی است که موجب جلوگیری ازاین اتفاق می‌شود.

 ضد عفونی کننده: این ماده برخلاف بعضی از لوازم آرایشی، پوست را تحریک نمی‌کند. در واقع گلیسیرین برای بیشتر افراد حساسیت‌زا نیست و خاصیت ضدعفونی‌کنندگی دارد. این ماده برای درمان بیماری‌هایی مثل اگزما هم مفید است

خواص گلیسیرین برای مو

گلیسیرین یک ترکیب عالی برای احیای مو است. موارد ذکر شده از جمله مهم‌ترین دلایلی است که استفاده از این ماده را برای سلامت موی سر الزامی می‌کند:

موها را مرطوب کرده و مانع از ایجاد شکستگی مو، موخوره  و شوره سر می‌شود. گلیسیرین برای مو و درمان موخوره مفید است. به همین دلیل در تهیه ماسک‌ موها از آن استفاده می‌شود.

گلیسیرین با رساندن مواد مغذی به فولیکول‌های موجود در ریشه و ساقه‌ مو باعث افزایش رشد آن می‌شود.

از وز شدن موها جلوگیری می‌کند. زمانی که مو دچار خشکی و شکستگی‌ متعدد شود فرم طبیعی خود را از دست می‌دهد. گلیسیرین با جبران این خشکی مانع از ایجاد بد فرمی و آسیب به بافت موهای شما می‌شود.

خارش پوست سر معمولا به دلیل خشکی آن اتفاق می‌افتد گلیسیرین با ایجاد رطوبت مانع از ایجاد خشکی و احساس سوزش

عوارض استفاده از گلیسیرین

استفاده بیش از حد این ماده نه تنها فواید گفته شده را ندارد بلکه باعث بروز مشکلاتی هم می‌شود. به همین دلیل توصیه می‌کنیم از مصرف زیاد آن (به خصوص به صورت خالص) خودداری کنید. مهم‌ترین عوارض مصرف بی رویه گلیسیرین برای انسان عبارتند از:

دهیدراتاسیون یا از دست دادن آب پوست: مصرف زیاد و غیرمنطقی این ماده نتیجه برعکس داده و باعث خشکی و پوسته‌پوسته شدن  می شود.

ممکن است بدن بعضی افراد نسبت به این ماده شیمیایی حساسیت داشته باشد و در صورت استفاده منجر به بروز بثورات، خارش، التهاب و کهیر شود.

استفاده افراطی از گلیسیرین گاهی اوقات منجر به ایجاد آکنه پوستی و عفونت می‌شود. در این صورت باید استفاده از آن را متوقف کرده و بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.